Rada Legislacyjna

Agresja Rosji na Ukrainę i wsparcie wojskowe udzielane tej ostatniej przez państwa trzecie wznowiła dyskusję dotyczącą kontynuacji obowiązywania prawa do neutralności oraz jego znaczenia w dobie Karty Narodów Zjednoczonych. Mimo, że niektóre kwestie w tym zakresie pozostały sporne w doktrynie, w praktyce wsparcie wojskowe udzielane ofierze agresji tj. Ukrainie nie jest uznawane przez państwa (w przytłaczającej większości) za sprzeczne z prawem międzynarodowym. Równocześnie skala pomocy wojskowej udzielanej Ukrainie ożywiła dyskusję dotyczącą progu wymaganego dla transformacji statusu podmiotu neutralnego w uczestnika konfliktu zbrojnego. Problematyka ta była analizowana w ostatnich dwóch dekadach przede wszystkim z perspektywy konfliktów niemiędzynarodowych (zwalczanie ugrupowań terrorystycznych). Międzynarodowy rosyjsko-ukraiński konflikt zbrojny spowodował konieczność ponownej weryfikacji tego zagadnienia – tak w zakresie dotyczącym skali i rodzajów dostarczanego sprzętu wojskowego, jak i nowych zagadnień w szczególności wsparcia wywiadowczego i danych satelitarnych.

Przedmiotem niniejszego artykułu jest przedstawienie przyjętego przez ustawodawcę sposobu uregulowania kwestii związanych z kryteriami i sposobem stwierdzenia trwałego nieodwracalnego ustania czynności mózgu, określanego mianem „śmierci mózgu”, w prawie polskim zarówno na gruncie obecnych, jak i poprzednich rozwiązań. Zagadnienia te obecnie są zawarte w obwieszczeniu ministra właściwego do spraw zdrowia, wydanym na podstawie art. 43a ust. 3 ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty, co z kolei budzi wątpliwości w kontekście zamkniętego katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego sformułowanego w art. 87 ust. 1 Konstytucji RP, w którym to „obwieszczenie” nie zostało wymienione. Rozwiązanie to jest analogiczne do konstrukcji przyjętej w poprzednim stanie prawnym na gruncie art. 9 ust. 3 ustawy transplantacyjnej z 2005 r., w pierwotnej wersji, który to przepis został zaskarżony przez Rzecznika Praw Pacjenta do Trybunału Konstytucyjnego. W niniejszym artykule zostanie również podjęta próba wskazania, w jaki sposób kwestie dotyczące kryteriów i sposobu stwierdzenia śmierci mózgu powinny zostać uregulowane, biorąc pod uwagę art. 87 ust. 1 Konstytucji, a także jaki stopień szczegółowości w tym zakresie należałby przyjąć.

Celem pracy jest analiza zjawiska populizmu penalnego oraz sformułowanie nowej, syntetycznej definicji tegoż, uwzględniającej dorobek polskiej i zagranicznej nauki prawa. Poprzez krytyczną analizę sformułowanych już definicji, posiłkując się dorobkiem XX-wiecznej filozofii, autor próbuje uwzględnić wszystkie cechy konstytuujące politykę populizmu penalnego w swojej definicji, a także ocenić omawiane zjawisko, wskazując potencjalne zagrożenia i szanse zeń wynikające. Autor sięga do korzeni zjawiska populizmu jako takiego, wskazuje jego etymologię, historię oraz możliwość transpozycji tego pojęcia na grunt nauk prawnych oraz omawia mechanizm stanowienia prawa karnego w sposób populistyczny, wskazując alternatywy.