Rządowe Centrum Legislacji zrealizowało projekt Szkolenia i podręczniki dla legislatorów oraz dla organizacji pozarządowych i partnerów społecznych w ramach Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2012–2020 (PO WER) na podstawie porozumienia z dnia 10 marca 2022 r. o dofinansowanie. Łączna wysokość kwalifikowanych wydatków w projekcie wyniosła 1 579 793,70 zł, w tym finansowanie ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego – 1 331 450,13 zł.

Celem ogólnym projektu była poprawa jakości stanowionego prawa oraz usług publicznych świadczonych przez urzędy, a także podniesienie kompetencji przedstawicieli organizacji pozarządowych i partnerów społecznych mających wpływ na jakość stanowionego prawa. Cel ten został zrealizowany w formie szkoleń prowadzonych przez pracowników Rządowego Centrum Legislacji, mających najwyższe kompetencje i ogromną wiedzę teoretyczną i praktyczną w zakresie tworzenia prawa.

Nabór na wszystkie szkolenia realizowany był zgodnie z zasadą równości szans i niedyskryminacji, w tym równości szans kobiet i mężczyzn oraz dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. W szczególności materiały szkoleniowe zostały udostępniane uczestnikom w postaci elektronicznej, tak aby umożliwić osobom z niepełnosprawnością wzroku zapoznanie się z nimi. Szkolenia były organizowane w miejscach zapewniających dostęp dla osób z niepełnosprawnością ruchową.

Podręczniki wydane w ramach projektu:

Podręcznik „Proces legislacyjny. Udział organizacji pozarządowych i partnerów społecznych” obejmuje zagadnienia dotyczące procesu legislacyjnego. W poszczególnych częściach zostały omówione procedury legislacyjne projektu ustawy oraz rządowego projektu rozporządzenia – aktów prawnych stanowiących źródło powszechnie obowiązującego prawa, ze szczególnym uwzględnieniem tych etapów procesu, w których najskuteczniej mogą wziąć udział organizacje pozarządowe i partnerzy społeczni.

Autorzy podręcznika odnoszą się również do praktycznych aspektów postępowania legislacyjnego w zakresie działań, które mogą być zainicjowane w procesie legislacyjnym. Dodatkowym praktycznym walorem podręcznika jest omówienie techniki legislacyjnej przy tworzeniu projektu ustawy na przykładzie obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej.
Autorzy podręcznika to prawnicy, legislatorzy posiadający wieloletnie doświadczenie w pracy legislacyjnej, autorzy projektów aktów prawnych i opinii prawno-legislacyjnych, a także doświadczeni wykładowcy aplikacji legislacyjnej, prowadzonej przez Rządowe Centrum Legislacji, oraz szkoleń adresowanych do organizacji pozarządowych.

Podręcznik jest dostępny nieodpłatnie na otwartej licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa – Na tych samych zasadach) w postaci elektronicznej (pliki PDF, EPUB i AZW3 oraz jako interakcyjna strona internetowa).

Pobierz podręcznik w formacie .pdf
Pobierz podręcznik w formacie .azw3
Pobierz podręcznik w formacie .epub
Zobacz podręcznik interaktywny

Podręcznik – poradnik „Poprawność językowa w aktach prawnych” jest przeznaczony przede wszystkim dla legislatorów, ale treści w nim zawarte mogą się przydać także autorom innych tekstów.

Autorzy poradnika skupili się na praktycznych aspektach tworzenia tekstów aktów prawnych oraz na najczęściej popełnianych błędach językowych. Wyjaśniają w przystępny sposób reguły językowe i wskazują prawidłowe rozwiązania trudnych i złożonych problemów. Poradnik obfituje w przykłady zaczerpnięte z aktów prawnych lub projektów takich aktów. Dodatkowe rozdziały są poświęcone zasadom prostego języka oraz podstawom typografii i dobrym praktykom korzystania z edytora tekstów.

Autorzy są doświadczonymi redaktorami, obecnymi i byłymi pracownikami Departamentu Dziennika Ustaw i Teksów Jednolitych Rządowego Centrum Legislacji, a równocześnie wykładowcami i autorami innych publikacji związanych z językiem polskim.

Podręcznik jest dostępny nieodpłatnie na otwartej licencji Creative Commons BY-SA 4.0 (Uznanie autorstwa – Na tych samych zasadach) w postaci elektronicznej (pliki PDF, EPUB i AZW3 oraz jako interakcyjna strona internetowa).

Pobierz podręcznik w formacie .pdf
Pobierz podręcznik w formacie .azw3
Pobierz podręcznik w formacie .epub
Zobacz podręcznik interaktywny

Szkolenia przeprowadzone w ramach projektu w latach 2022-2023

Legislatorzy

Celem szkoleń dla legislatorów było uzupełnienie ich wiedzy prawniczej, zdobytej na studiach i w czasie pracy zawodowej, o elementy specyficzne związane z przygotowywaniem projektów aktów prawnych. W ramach projektu były organizowane szkolenia dla legislatorów poświęcone następującym tematom:

  • przygotowanie projektu aktu prawnego z wykorzystaniem jednolitego szablonu aktów prawnych, opracowanego w Rządowym Centrum Legislacji i zatwierdzonego przez Stały Komitet Rady Ministrów;
  • poprawność językowa aktów prawnych;
  • zasady opracowania tekstów jednolitych aktów wykonawczych.

Tematyka szkoleń została opracowana na podstawie doświadczeń pracowników Rządowego Centrum Legislacji zebranych w czasie opiniowania i ogłaszania aktów prawnych, a także na podstawie postulatów zgłaszanych przez środowisko legislatorów. Szkolenia były prowadzone przez najlepszych fachowców, mających unikalną wiedzę na te tematy: autorów szablonu, redaktorów od wielu lat opiniujących akty prawne od strony językowej oraz legislatorów opiniujących obwieszczenia w sprawie ogłoszenia tekstów jednolitych przygotowane przez poszczególne ministerstwa.
Nabór na szkolenia odbywał się za pośrednictwem ministerstw, które kierowały na nie swoich pracowników albo pracowników innych instytucji i urzędów biorących udział w rządowym procesie legislacyjnym.

W trakcie trwania projektu przeszkolono łącznie 309 osób.

Zasady poprawności językowej aktów prawnych, a także podstawowe zasady korzystania z jednolitego szablonu są przedmiotem publikacji, która w 2023 r. została wydana drukiem, a także udostępniona w postaci elektronicznej. Do tej pory nie było pozycji o takiej tematyce kierowanej ściśle do legislatorów i opracowanej przez jedyny w Polsce zespół redakcyjny zajmujący się na co dzień weryfikacją aktów prawnych.

Przedstawiciele organizacji pozarządowych i partnerów społecznych

Celem szkoleń było przekazanie wiedzy i umiejętności przydatnych przedstawicielom organizacji pozarządowych i partnerów społecznych w procesie stanowienia prawa zarówno na etapie konsultacji społecznych, jak i udziału w pracach komisji sejmowych i senackich, ale także przy składaniu projektów obywatelskich oraz petycji. Zajęcia były prowadzone w formie cykli, z których każdy obejmował trzy szkolenia:

  • rządowy proces legislacyjny, z uwzględnieniem zasad udziału w konsultacjach społecznych;
  • parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu;
  • warsztaty legislacyjne obejmujące zasady techniki prawodawczej oraz dobre praktyki legislacyjne.

Szkolenia były prowadzone przez legislatorów – pracowników Rządowego Centrum Legislacji, którzy mają wiedzę i doświadczenie w zakresie przebiegu procesu legislacyjnego, a także zasad techniki prawodawczej i zasad poprawnej legislacji.

Uczestnicy szkoleń mogli być zgłaszani przez wszystkie organizacje pozarządowe i partnerów społecznych. Informacja o szkoleniach była umieszczona na stronie internetowej Rządowego Centrum Legislacji oraz na portalu NGO.pl, a także była rozesłana do znanych organizacji pozarządowych, central związkowych i reprezentatywnych organizacji pracodawców.

W trakcie trwania projektu odbyło się dziesięć cykli szkoleń, w których łącznie wzięło udział 191 osób.

Wiedza z zakresu szkoleń w poszerzonej formie została opublikowana w postaci książkowej oraz w postaci elektronicznej.

Oceny uczestników

Przeprowadzone szkolenia zostały w większości przypadków bardzo dobrze ocenione przez uczestników. W dobrowolnej i anonimowej ankiecie,  przydatność wiedzy i umiejętności uzyskanych w czasie szkoleń oceniono średnio na 2,74 w skali od 0 do 3, a kompetencje prowadzących na 3,90 w skali od 0 do 4. Na pytanie, czy szkolenie jest warte polecenia, 78 % osób wybrało odpowiedź zdecydowanie pozytywną, 21,5% wybrało odpowiedź raczej pozytywną i tylko 0,5% raczej negatywną (nikt nie wybrał zdecydowanie negatywnej).
Poniżej kilka wypowiedzi zamieszczonych w ankietach:

„Szkolenia były bardzo ciekawe i wartościowe. Z pewnością warto było w nich uczestniczyć. Tematyka była bardzo interesująca z perspektywy działań organizacji społecznej w procesie legislacyjnym. Wartościowa była możliwość kontaktu i nauki od osób, które na co dzień zajmują się legislacją. Szkolenia były również interesujące z uwagi na możliwość nawiązania kontaktu z innymi organizacjami społecznymi. Bardzo się cieszę, że mogłem wziąć udział w szkoleniu”.

„Wielkie podziękowania zarówno dla prowadzących szkolenie legislatorów z RCL – wyjątkowa wiedza, bardzo wysokie kompetencje, komunikatywność i umiejętność przekazania wiedzy jak również dla organizatorów szkolenia – profesjonalna organizacja i wsparcie dla uczestników, szeroka wiedza i kompetencje zawodowe :-), z pewnością będę uczestniczyła w kolejnych szkoleniach”.

„Rewelacyjne szkolenie. Wykładowcy bardzo rzeczowo byli przygotowani z jednoczesnym umiejętnym przekazem zawiłych treści prawnych, w razie pytań wracali do tematów i tłumaczyli w języku polskim bez trudnego języka prawniczego. Byli chętni na rozmowy po czasie pracy na spotkaniach prywatnych, jak i na rozmowy rzeczowe.
Nie było odsuwania się od nas jako związkowców, co często się spotyka na takich szkoleniach, wręcz przeciwnie, byliśmy zachęcani do mówienia, co nas boli, jeśli chodzi o stronę prawną działalności związkowej, jak i z jakimi problemami spotykamy się w pracy związkowej oraz co daje nam największą radość w tej pracy”.

„Szkolenie było świetne i bardzo przydatne w wykonywanej pracy zawodowej. Bardzo się cieszę, że miałem możliwość uzupełnienia wiedzy, a do tego wyjaśnienia wątpliwości, jakie miałem do tej pory w tym zakresie. Podkreślę raz jeszcze – szkolenie było rewelacyjne!”.

„Bardzo dobre, sprawne i profesjonalne szkolenie”.

„Bardzo pomocny był fakt, że w trakcie zadań praktycznych prowadzący szkolenie chodzili między uczestnikami, pomagali w realizacji i udzielali dodatkowych wyjaśnień”.

„Szkolenie zostało przeprowadzone w sposób zrozumiały, przejrzysty. Wydaje mi się, że poruszono w nim najważniejsze zagadnienia, które będą wykorzystywane w naszej późniejszej pracy”.

„Jestem bardzo zadowolona. Materiał bardzo przydatny w pracy. Konkretnie, rzeczowo i ze zrozumieniem”.

szkolenia z zakresu przygotowania projektu aktu prawnego od strony technicznej i językowej
tematyka szkoleń

Korzystanie z jednolitego szablonu aktów prawnych

Poprawność językowa w aktach prawnych

Przygotowanie tekstów jednolitych aktów prawnych

szkolenia dotyczące procesu stanowienia prawa
tematyka szkoleń

Przebieg procesu legislacyjnego
na etapie rządowym i parlamentarnym

Zasady udziału organizacji pozarządowych i partnerów społecznych w procesie stanowienia prawa

Konsultacje publiczne
projektów aktów normatywnych

Działalność lobbingowa
w procesie stanowienia prawa

Techniki legislacyjne

Opiniowanie projektów aktów normatywnych

Pełny cykl szkoleń obejmował trzy części, z których każda trwała dwa dni:

A

część I

Proces legislacyjny na poziomie rządowym:

  • uzgodnienia
  • konsultacje
  • komitety Rady Ministrów
  • komisja prawnicza
  • Rada Ministrów
A

część II

Proces legislacyjny na poziomie parlamentarnym:

  • Sejm
  • Senat
  • praca w komisjach
  • działalność lobbingowa
A

część III

Warsztaty legislacyjne:

  • metodyka pracy legislatora
  • zasady techniki prawodawczej
  • dobre praktyki legislacyjne
  • ćwiczenia dotyczące projektowania poprawnych aktów prawnych
Harmonogram realizacji wsparcia w 2023 r.
Data Godzina Rodzaj szkolenia Miejsce
17.04 9.30–16.40 Zasady sporządzania tekstów jednolitych aktów prawnych Hotel Wiktoria, ul. Chabrowa 6/8/10 05-462 Wiązowna
18.04 8.30-15.30
9.05 9.30–16.40 Zasady sporządzania tekstów jednolitych aktów prawnych Hotel Wiktoria, ul. Chabrowa 6/8/10 05-462 Wiązowna
10.05 8.30-15.30
15.05 9.30–16.40 Zasady sporządzania tekstów jednolitych aktów prawnych Hotel Wiktoria, ul. Chabrowa 6/8/10 05-462 Wiązowna
16.05 8.30-15.30
05.06 9.15–16.30 Poprawność językowa aktów prawnych Hotel Arche, ul. Geologiczna 4, 02-246 Warszawa
13.06 9.15–16.30 Poprawność językowa aktów prawnych Hotel Arche, ul. Geologiczna 4, 02-246 Warszawa
14.06 9.15–16.30 Poprawność językowa aktów prawnych Hotel Arche, ul. Geologiczna 4, 02-246 Warszawa
19.06 9.15–16.30 Poprawność językowa aktów prawnych Hotel Arche, ul. Geologiczna 4, 02-246 Warszawa
20.06 9.15–16.30 Korzystanie z jednolitego szablonu Hotel Arche, ul. Geologiczna 4, 02-246 Warszawa
21.06 9.15–16.30 Korzystanie z jednolitego szablonu Hotel Arche, ul. Geologiczna 4, 02-246 Warszawa
Data Godzina Rodzaj szkolenia Miejsce
23.02 10.30–17.35 Rządowy proces legislacyjny Hotel Relaks
24.02 8.30-15.30
2.03 10.30–17.35 Parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu Hotel Relaks
3.03 8.30-15.30
9.03 10.30–17.35 Warsztaty legislacyjne Hotel Relaks
10.03 8.30-15.30
16.03 10.30–17.35 Rządowy proces legislacyjny Hotel Relaks
17.03 8.30-15.30
23.03 10.30–17.35 Parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu Hotel Relaks
24.03 8.30-15.30
30.03 10.30–17.35 Warsztaty legislacyjne Hotel Relaks
31.03 8.30-15.30
11.05 10.30–17.35 Rządowy proces legislacyjny Hotel Mazovia, ul. I. Paderewskiego 1c, 05-100 Nowy Dwór Mazowiecki
12.05 8.30-15.30
18.05 10.30–17.35 Parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu Hotel Mazovia, ul. I. Paderewskiego 1c, 05-100 Nowy Dwór Mazowiecki
19.05 8.30-15.30
22.05 09.30–16.40 Rządowy Proces Legislacyjny Hotel Ambasada, Krobia, Dolina Drwęcy 62, 87-162 Lubicz
23.05 8.30-15.30
25.05 10.30–17.35 Warsztaty legislacyjne Hotel Mazovia, ul. I. Paderewskiego 1c, 05-100 Nowy Dwór Mazowiecki
26.05 8.30-15.30
12.06 09.30–16.40 Parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu Hotel Ambasada, Krobia, Dolina Drwęcy 62, 87-162 Lubicz
13.06 8.30-15.30
19.06 09.30–16.40 Warsztaty legislacyjne Hotel Ambasada, Krobia, Dolina Drwęcy 62, 87-162 Lubicz
20.06 8.30-15.30
29.06 10.30–17.35 Rządowy proces legislacyjny Hotel Relaks, Wola Ducka
30.06 8.30-15.30
06.07 10.30–17.35 Parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu Hotel Relaks, Wola Ducka
07.07 8.30-15.30
13.07 10.30–17.35 Warsztaty legislacyjne Hotel Relaks, Wola Ducka
14.07 8.30-15.30
Na żółto zaznaczone szkolenia dla organizacji pozarządowych i partnerów społecznych Na niebiesko zaznaczone szkolenia dla legislatorów Miejsca prowadzenia szkoleń:
Hotel Relaks Hotel Relaks
Wola Ducka, ul. Trakt Lubelski 4, 05-508 Glinianka
Harmonogram realizacji wsparcia w 2022 r.
Data Godzina Rodzaj szkolenia Miejsce

13.09

9.00–16.30

Rządowy proces legislacyjny

RCL

14.09

9.00–16.30

15.09

9.00–16.30

Korzystanie z jednolitego szablonu

RCL

20.09

9.00–16.30

Parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu

RCL

21.09

9.00–16.30

22.09

9.00–16.30

Poprawność językowa aktów prawnych

RCL

28.09

9.00–16.30

Warsztaty legislacyjne

RCL

29.09

9.00–16.30

4.10

10.30–17.00

Przygotowanie tekstów jednolitych aktów prawnych (dwie grupy)

Hotel Relaks

5.10

9.00–16.15

10.10

9.00–16.30

Poprawność językowa aktów prawnych

MKiDN

17.10

9.00–16.30

Poprawność językowa aktów prawnych

MKiDN

18.10

10.30–17.00

Rządowy proces legislacyjny (dwie grupy)

Hotel Relaks

19.10

9.00–16.15

25.10

10.30–17.00

Parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu (dwie grupy)

Hotel Relaks

26.10

9.00–16.15

24.10

9.00–16.30

Korzystanie z jednolitego szablonu

MKiDN

8.11

10.30–17.00

Warsztaty legislacyjne (dwie grupy)

Hotel Relaks

9.11

9.00–16.15

14.11

9.00–16.30

Korzystanie z jednolitego szablonu

MKiDN

15.11

9.30–17.00

Rządowy proces legislacyjny

Hotel Szablewski

16.11

8.30–16.00

22.11

9.30–17.00

Parlamentarny proces legislacyjny i zasady lobbingu

Hotel Szablewski

23.11

8.30–16.00

29.11

9.30–17.00

Warsztaty legislacyjne

Hotel Szablewski

30.11

8.30–15.30
Na żółto zaznaczone szkolenia dla organizacji pozarządowych i partnerów społecznych Na niebiesko zaznaczone szkolenia dla legislatorów Miejsca prowadzenia szkoleń:

RCL

Siedziba RCL i Ministerstwa Aktywów Państwowych

ul. Krucza 36 / Wspólna 6, 00-522 Warszawa

MKiDN

Dwór Ksawerego Pusłowskiego, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

ul. Ksawerów 13, 02-656 Warszawa

Hotel Relaks

Hotel Relaks

Wola Ducka, ul. Trakt Lubelski 4, 05-508 Glinianka

Hotel Szablewski

Hotel Inter Szablewski

ul. Pod Topolami 1, Dymaczewo Nowe, 62-050 Mosina