Rada Ministrów

Podmiotem uprawnionym do wniesienia projektu rozporządzenia do rozpatrzenia przez Radę Ministrów jest organ wnioskujący.

Prawo wniesienia projektu rozporządzenia pod obrady Rady Ministrów przysługuje zatem:

• członkom Rady Ministrów,
• Szefowi Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
• podmiotom, które zostały upoważnione przez Prezesa Rady Ministrów do opracowania lub prowadzenia procesu uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania lub wnoszenia projektów rozporządzeń do rozpatrzenia przez właściwe komitety, Stały Komitet Rady Ministrów, komisję prawniczą oraz Radę Ministrów,
• Przewodniczącemu Stałego Komitetu Rady Ministrów w przypadku przejęcia prowadzenia projektu rozporządzenia, jako organ wnioskujący (patrz objaśnienia dotyczące etapu rozpatrzenie projektu przez Stały Komitet Rady Ministrów).

Organ wnioskujący wnosi projekt rozporządzenia Rady Ministrów do rozpatrzenia przez Radę Ministrów za pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów, który prowadzi rejestr projektów rozporządzeń wniesionych do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Sekretarz Rady Ministrów przekazuje członkom Rady Ministrów oraz stałym uczestnikom posiedzeń Rady Ministrów i Prezesowi Rządowego Centrum Legislacji wniesiony projekt rozporządzenia nie później niż 7 dni przed dniem posiedzenia, na którym ma on zostać rozpatrzony. W uzasadnionych przypadkach termin ten może zostać skrócony za zgodą Prezesa Rady Ministrów.

Zasadą jest, że organ wnioskujący wnosi projekt rozporządzenia do rozpatrzenia przez Radę Ministrów po jego wcześniejszym rozpatrzeniu przez komisję prawniczą i potwierdzeniu przez Stały Komitet Rady Ministrów. Projekt wnoszony do rozpatrzenia przez Radę Ministrów powinien uwzględniać rozstrzygnięcia Stałego Komitetu Rady Ministrów oraz ustalenia komisji prawniczej. Jednocześnie zauważenia wymaga, że wszelkie zmiany dokonywane w projekcie rozporządzenia powinny znaleźć swoje odzwierciedlenie w uzasadnieniu rozporządzenia oraz OSR.

W szczególnych przypadkach przed wyznaczonym terminem posiedzenia Rady Ministrów organ wnioskujący może wnieść autopoprawkę do projektu rozporządzenia. Zalecane jest, aby autopoprawka miała postać propozycji konkretnego brzmienia przepisu rozporządzania zawartego w piśmie skierowanym do Rady Ministrów. W celu wyraźnego zaznaczenia zakresu autopoprawki nie należy nanosić jej na tekst projektu rozporządzenia. Natomiast autopoprawka zgłoszona przez organ wnioskujący w trakcie posiedzenia jest rozpatrywana bezpośrednio na tym posiedzeniu.

Wniosek o rozpatrzenie projektu rozporządzenia Rady Ministrów powinien, w sposób możliwie zwięzły, określać jego istotę i cel oraz wskazywać inne okoliczności mające istotny wpływ na podjęcie rozstrzygnięcia przez Radę Ministrów, a także powinien przedstawiać:

• informację o wynikach przeprowadzonych uzgodnień,
• informację o stanowisku organu wnioskującego wobec opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego,
• informację na temat ustaleń właściwych komitetów i Stałego Komitetu Rady Ministrów,
• zmiany w projekcie rozporządzenia wprowadzone po rozpatrzeniu projektu przez Stały Komitet Rady Ministrów i przyczyny ich wprowadzenia,
• informację o rozpatrzeniu projektu przez komisję prawniczą albo zwolnieniu projektu z obowiązku rozpatrzenia przez komisję prawniczą.

Do wniosku o rozpatrzenie projektu ustawy przez Radę Ministrów dołącza się:

• tekst projektu wraz z uzasadnieniem, w tym OSR,
• protokół rozbieżności, zestawienie nieuwzględnionych uwag oraz raport z konsultacji,
• opinię o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej, jeżeli została przedstawiona i stanowisko organu wnioskującego w przypadku nieuwzględnienia uwag przedstawionych w tej opinii,
• opinię o projekcie ustawy, sporządzoną przez Centrum Analiz Strategicznych,
• opinię Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów wraz ze stanowiskiem organu wnioskującego,
• tabelę zgodności oraz wyjaśnienie terminu wejścia w życie – w przypadku projektu rozporządzenia mającego na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej,
• zgłoszenia zainteresowania pracami nad projektem wniesione w trybie przepisów o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa,
• opinie, analizy i inne materiały wymagane lub niezbędne ze względu na przedmiot projektu.

Jeżeli wniosek o rozpatrzenie projektu rozporządzenia nie spełnia wymagań formalnych, Sekretarz Rady Ministrów może wystąpić do organu wnioskującego o ich usunięcie w wyznaczonym terminie. Sekretarz każdorazowo określa termin w zależności od rodzaju uchybień oraz czasu koniecznego do uzupełnienia wniosku. Jeżeli w wyznaczonym terminie organ wnioskujący nie uzupełni braków formalnych wniosku, Sekretarz Rady Ministrów może zwrócić projekt rozporządzenia organowi wnioskującemu.

Prawo zgłaszania uwag do projektu rozporządzenia posiadają:

1. członkowie Rady Ministrów, w tym minister właściwy do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, który  przedstawia dodatkowo opinię o zgodności z prawem Unii Europejskiej projektu rozporządzenia mającego na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej,,
2. Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
3. Prezes Rządowego Centrum Legislacji.

Powyższy katalog stanowi konsekwencję katalogu podmiotów, z którymi organ wnioskujący jest obowiązany uzgodnić projekt rozporządzenia.

Opinię o zgodności z prawem Unii Europejskiej projektu rozporządzenia mającego na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej zawierającą uwagi do projektu Sekretarz Rady Ministrów przekazuje organowi wnioskującemu, który ma obowiązek przedstawić stanowisko w przypadku nieuwzględnienia uwag przedstawionych w tej opinii.

Uwagi do projektu rozporządzenia należy wnosić za pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów nie później niż do godziny 16.00 dnia poprzedzającego termin posiedzenia Rady Ministrów. W przypadku wyznaczenia posiedzenia w innym dniu niż stały termin posiedzenia Rady Ministrów ustalony przez Prezesa Rady Ministrów powyższą zasadę dotyczącą terminu zgłaszania uwag stosuje się odpowiednio.

Opinię o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej, uwagi zgłoszone do projektu oraz ustosunkowanie się do uwag przekazuje się w postaci elektronicznej na elektroniczną skrzynkę podawczą Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Organ wnioskujący odnosi się do przedstawionych uwag przed posiedzeniem Rady Ministrów za pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów.

Projekt, do którego zgłoszono uwagi, Sekretarz Rady Ministrów, działający z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, może przekazać Sekretarzowi Stałego Komitetu Rady Ministrów w celu jego ponownego rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów.

Zasadą jest, że Rada Ministrów rozpatruje projekt rozporządzenia na posiedzeniu. Przepisy Regulaminu pracy Rady Ministrów dopuszczają jednak możliwość rozpatrzenia projektu w trybie obiegowym. O trybie tym decyduje Prezes Rady Ministrów albo działający z jego upoważnienia Sekretarz Rady Ministrów, na wniosek organu wnioskującego albo z własnej inicjatywy.

• Rozpatrywanie projektu na posiedzeniu

Rada Ministrów rozpatruje projekt rozporządzenia według porządku obrad, którego projekt przed posiedzeniem ustala Sekretarz Rady Ministrów.

Prace nad konkretnym projektem rozporządzenia na posiedzeniu Rady Ministrów rozpoczyna krótkie zreferowanie meritum rozwiązań zawartych w projekcie. Projekt rozporządzenia referuje Prezes Rady Ministrów lub organ wnioskujący, a w uzasadnionych przypadkach Prezes Rady Ministrów może powierzyć ten obowiązek przedstawicielowi organu wnioskującego.

W trakcie dalszych prac nad projektem rozporządzenia Rada Ministrów rozpatruje:

• rozbieżności stanowisk, ujęte w protokole rozbieżności, opracowanym po posiedzeniu Stałego Komitetu Rady Ministrów i zawierającym uwagi, które nie zostały rozstrzygnięte przez ten Komitet (patrz objaśnienia dotyczące Stały Komitet Rady Ministrów),
• uwagi zgłoszone do projektu rozporządzenia w terminie wyznaczonym na ich przedstawienie

Prezes Rady Ministrów może wyrazić zgodę na rozpatrzenie przez Radę Ministrów uwag zgłoszonych po upływie wyznaczonego terminu oraz zgłoszone na posiedzeniu Rady Ministrów.

• Rozpatrywanie projektu w trybie obiegowym

Sekretarz Rady Ministrów, kierując projekt rozporządzenia do rozpatrzenia przez Radę Ministrów w trybie obiegowym, wyznacza termin na zajęcie stanowiska. Wyznaczenie terminu krótszego niż 3 dni od przekazania projektu rozporządzenia jest dopuszczalne wyłącznie w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

• Projekt rozpatrywany na posiedzeniu

W przypadku gdy projekt rozporządzenia Rady Ministrów został skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów na posiedzeniu i nie podlega on przepisom dotyczącym funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych, prace nad tym projektem mogą zakończyć się:

• przyjęciem projektu ustawy bez zmian,
• przyjęciem projektu ustawy ze zmianami,
• odrzuceniem projektu rozporządzenia,
• podjęciem rozstrzygnięcia o ponownym rozpatrzeniu projektu rozporządzenia po spełnieniu określonych wymogów lub w innym terminie. W takim przypadku Rada Ministrów może w szczególności:
• zobowiązać organ wnioskujący do:
• przeprowadzenia procesu uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania,
• opracowania i wniesienia do rozpatrzenia w określonym terminie nowego tekstu projektu rozporządzenia,
• dokonania w projekcie rozporządzenia niezbędnych zmian i uzupełnień,
• skierować projekt rozporządzenia do:
• rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów lub inny organ wewnętrzny Rady Ministrów, wskazując termin do zajęcia stanowiska lub zobowiązując Komitet do:
• przeprowadzenia procesu uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania,
• opracowania i wniesienia do rozpatrzenia w określonym terminie nowego tekstu projektu rozporządzenia,
• dokonania w projekcie rozporządzenia niezbędnych zmian i uzupełnień,
• zaopiniowania przez Radę Legislacyjną przy Prezesie Rady Ministrów lub wskazany organ wewnętrzny Rady Ministrów.
• Projekt rozpatrywany w trybie obiegowym>

Projekt rozporządzenia, wobec którego została podjęta decyzja, że będzie rozpatrywany w trybie obiegowym, uważa się za przyjęty, jeżeli:

• w wyznaczonym terminie nie zgłoszono do niego uwag,
• zgłoszone uwagi zostały uwzględnione przez organ wnioskujący,
• zgłoszone uwagi zostały wyjaśnione przez organ wnioskujący, a wyjaśnienia te zostały przyjęte przez podmiot zgłaszający.

Tym samym nieuwzględnienie lub niewyjaśnienie uwag zgłoszonych do projektu rozporządzenia, a także nieprzyjęcie wyjaśnień skutkuje przerwaniem trybu obiegowego i koniecznością rozpatrzenia projektu w trybie zwykłym, tj. na posiedzeniu Rady Ministrów. W tym miejscu zauważenia wymaga, że zgłoszenie uwag o charakterze legislacyjnym lub redakcyjnym nie przerywa procedury przyjęcia projektu rozporządzenia w trybie obiegowym. Jak wskazano wyżej, Rada Ministrów nie rozpatruje uwag tego typu, tylko przekazuje je, za pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów, Rządowemu Centrum Legislacji lub właściwej komórce organizacyjnej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Sekretarz Rady Ministrów na najbliższym posiedzeniu Rady Ministrów informuje członków Rady Ministrów o przyjęciu danego projektu rozporządzenia w trybie obiegowym. Wszystkie projekty rozporządzenia przyjęte w tym trybie są umieszczane w rejestrze prowadzonym przez Sekretarza Rady Ministrów.

Jeżeli projekt rozporządzenia, zgodnie z przepisami dotyczącymi funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych, podlega notyfikacji Rada Ministrów po jego rozpatrzeniu:

• wstępnie akceptuje projekt rozporządzenia bez zmian,
• wstępnie akceptuje projekt rozporządzenia ze zmianami.

Po wstępnej akceptacji projektu rozporządzenia przez Radę Ministrów członek Rady Ministrów zobowiązany jest do jego przekazania koordynatorowi krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (którym jest minister właściwy do spraw gospodarki) w celu notyfikacji. Projekt rozporządzenia do koordynatora krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych kieruje zawsze minister właściwy działowo ze względu na przedmiot projektowanej regulacji.

Po dokonaniu notyfikacji minister właściwy działowo wnosi projekt rozporządzenia do rozpatrzenia przez:

• Radę Ministrów, w przypadku gdy projekt na skutek procesu notyfikacji nie uległ istotnym zmianom,
• Stały Komitet Rady Ministrów, w przypadku gdy projekt na skutek procesu notyfikacji uległ istotnym zmianom. W takim przypadku po rozpatrzeniu projektu rozporządzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów projekt taki należy również skierować do rozpatrzenia przez komisję prawniczą.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że obowiązujące przepisy prawa przewidują również, obok notyfikacji technicznej, inne rodzaje notyfikacji. Mianowicie przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 708) określają kompetencje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zakresie opiniowania i notyfikowania Komisji Europejskiej projektów przewidujących pomoc publiczną. Prezes UOKiK, jako organ właściwy w zakresie notyfikacji wskazanych projektów, dodatkowo reprezentuje rząd polski w postępowaniu przed Komisją Europejską i sądami europejskimi oraz monitoruje pomoc publiczną udzielaną polskim podmiotom.

Przywołana ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej przewiduje również odmienny rodzaj notyfikacji, a mianowicie notyfikację pomocy publicznej w rolnictwie i rybołówstwie. Za proces notyfikacji tego rodzaju pomocy publicznej odpowiedzialny jest minister właściwy do spraw rolnictwa, którego kompetencje również zostały określone w przedmiotowej ustawie.

Kolejnym rodzajem notyfikacji jest notyfikacja przepisów krajowych związanych z kompetencjami Europejskiego Banku Centralnego. Zgodnie bowiem z decyzją Rady 98/415/WE z dnia 29 czerwca 1998 r. w sprawie konsultacji Europejskiego Banku Centralnego udzielanych władzom krajowym w sprawie projektów przepisów prawnych (Dz. Urz. UE L 189 z 03.07.1998, str. 42; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne t. 01, rozdz. 1, str. 446) władze państw członkowskich powinny zasięgać opinii EBC w sprawie każdego projektu przepisu prawnego w dziedzinach podlegających jego kompetencji, zgodnie z Traktatem, szczególnie odnośnie do spraw walutowych, środków płatności, krajowych banków centralnych, gromadzenia, tworzenia i upowszechniania systemów walutowych, finansowych, bankowych, płatności oraz statystyk bilansów płatniczych, systemów płatności i rozliczeń oraz zasad mających zastosowanie do instytucji finansowych, w zakresie, w jakim wywierają istotny wpływ na stabilność instytucji finansowych i rynków.

Niezależnie od trybu przyjęcia projektu rozporządzenia Sekretarz Rady Ministrów powierza sporządzenie jego tekstu ostatecznego zgodnego z rozstrzygnięciami Rady Ministrów:

• Rządowemu Centrum Legislacji w uzgodnieniu z właściwą komórką organizacyjną Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
• organowi wnioskującemu lub innemu organowi w uzgodnieniu z Rządowym Centrum Legislacji i właściwą komórką organizacyjną Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Wybranie podmiotu właściwego do sporządzenia tekstu ostatecznego projektu rozporządzenia jest uzależnione od charakteru i rodzaju zmian, które należy wprowadzić do projektu po jego przyjęciu przez Radę Ministrów.

Sekretarz Rady Ministrów może zarządzić przedstawienie tekstu ostatecznego projektu rozporządzenia członkom Rady Ministrów w celu potwierdzenia, w wyznaczonym terminie, nie dłuższym niż 3 dni od dnia udostępnienia tekstu, dokonanych po posiedzeniu Rady Ministrów dodatkowych uzgodnień projektu rozporządzenia lub brzmienia przepisów, których ostateczną redakcję Sekretarz Rady Ministrów powierzył podmiotom odpowiedzialnym za sporządzenie tekstu ostatecznego. W przypadku braku potwierdzenia ze strony członków Rady Ministrów projekt rozporządzenia może zostać skierowany ponownie do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Omówionego etapu nie należy jednak utożsamiać z przyjęciem projektu rozporządzenia w trybie obiegowym

Zazwyczaj rozstrzygnięcia Rady Ministrów odnośnie do danego projektu mają charakter ostateczny. Jednakże Prezes Rady Ministrów może z własnej inicjatywy albo na wniosek organu wnioskującego zarządzić ponowne rozpatrzenie projektu rozporządzenia przez Radę Ministrów (reasumpcja). Dzieje się tak najczęściej w sytuacji, gdy po przyjęciu projektu rozporządzenia przez Radę Ministrów lub jego podpisaniu przez Prezesa Rady Ministrów nastąpi taka zmiana stanu faktycznego bądź prawnego, która uzasadnia ponowne rozpatrzenie dokumentu przez Radę Ministrów.

Sekretarz Rady Ministrów udostępnia w RPL wszelkie dokumenty dotyczące prac nad projektem rozporządzenia, w szczególności:

• wniosek o rozpatrzenie projektu rozporządzenia wraz z projektem, uzasadnieniem i OSR oraz innymi dokumentami dołączonymi do wniosku,
• uwagi zgłoszone do projektu,
• ustosunkowanie się organu wnioskującego do zgłoszonych uwag,
• wyciąg z protokołu ustaleń Rady Ministrów.