Komisja prawnicza

Po rozpatrzeniu projektu ustawy przez Stały Komitet Rady Ministrów organ wnioskujący kieruje go do Rządowego Centrum Legislacji w celu rozpatrzenia przez komisję prawniczą.

• zgodny z ustaleniami:
• właściwych komitetów, czyli Komitetu Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji, Komitetu Ekonomicznego Rady Ministrów, Komitetu Społecznego Rady Ministrów, Komitetu Rady Ministrów do spraw Bezpieczeństwa Narodowego i spraw Obronnych oraz Komitetu do Spraw Europejskich,
• Stałego Komitetu Rady Ministrów.

Powyższe oznacza, że treść projektu ustawy kierowanego do rozpatrzenia przez komisję prawniczą powinna uwzględniać wszelkie zmiany dokonane w projekcie ustawy w toku dotychczasowej procedury legislacyjnej, w szczególności rozstrzygnięcia podjęte podczas prac właściwych komitetów oraz Stałego Komitetu Rady Ministrów.

• kompletny, tj. należy do niego dołączyć:
• aktualne uzasadnienie oraz OSR. Wszelkie zmiany dokonywane w projekcie ustawy w trakcie prac legislacyjnych na poszczególnych etapach powinny znaleźć również swoje odzwierciedlenie w treści uzasadnienia i OSR, tak aby informacje w nich zawarte były aktualne i spójne z projektem ustawy,
• opinię o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej, jeżeli została przedstawiona (może to być ta sama wersja opinii, która została dołączona do projektu kierowanego do rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów),
• projekty aktów wykonawczych o podstawowym znaczeniu dla projektowanej regulacji, a w przypadku projektu ustawy mającego na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej – projekty wszystkich aktów wykonawczych. W tym miejscu należy zaznaczyć, że dołączone projekty aktów wykonawczych nie będą stanowiły przedmiotu prac komisji prawniczej. Dołączenie ich do projektu ustawy jest jednak istotne z punktu widzenia prawidłowej oceny legislacyjnej rozpatrywanego projektu, w szczególności pod kątem podziału materii, jaka powinna zostać regulowana w ustawie, a jaka w akcie wykonawczym.

Jeżeli do projektu ustawy, innego niż projekt ustawy mającej na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej, nie wydano opinii o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej, Prezes Rządowego Centrum Legislacji może wystąpić do ministra właściwego do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej o przekazanie takiej opinii.

Przepisy Regulaminu pracy Rady Ministrów stanowią, że wniosek o rozpatrzenie projektu ustawy przez komisję prawniczą należy kierować do Rządowego Centrum Legislacji. Projekt ustawy, przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów bez zmian, organ wnioskujący kieruje,  nie później niż w terminie 5 dni od dnia jego przyjęcia przez Stały Komitet Rady Ministrów, do rozpatrzenia przez komisję prawniczą. Jeżeli natomiast  projekt ustawy został przyjęty przez Stały Komitet Rady Ministrów ze zmianami, organ wnioskujący kieruje, w terminie wyznaczonym przez Przewodniczącego Stałego Komitetu Rady Ministrów, do rozpatrzenia przez komisję prawniczą.

W Regulaminie wskazano jednoznacznie, że do realizowania czynności związanych z etapem komisji prawniczej upoważniony jest Prezes Rządowego Centrum Legislacji. Niemniej jednak, w celu zapewnienia sprawności i efektywności przeprowadzenia omawianego etapu, Prezes Rządowego Centrum Legislacji upoważnił dyrektorów komórek organizacyjnych Rządowego Centrum Legislacji do wykonywania w jego imieniu zadań związanych z etapem komisji prawniczej. W konsekwencji to dyrektor komórki organizacyjnej właściwej ze względu na przedmiot projektu będzie adresatem wniosku organu wnioskującego o rozpatrzenie projektu ustawy przez komisję prawniczą, a także to dyrektor komórki organizacyjnej Rządowego Centrum Legislacji będzie dokonywał rozstrzygnięć właściwych dla tego etapu.

Jeżeli wniosek lub projekt ustawy nie spełniają któregokolwiek z wyżej wymienionych wymagań, upoważniony dyrektor komórki organizacyjnej Rządowego Centrum Legislacji może wystąpić do organu wnioskującego o uzupełnienie projektu lub braków formalnych wniosku w określonym terminie. Długość terminu na uzupełnienie braków uzależniona jest od rodzaju i charakteru uchybień. W przypadku gdy organ wnioskujący nie uzupełni wskazanych braków w terminie, projekt może zostać mu zwrócony.

1. Rozpatrzenie projektu przez komisję prawniczą

Zasadą jest, że projekt ustawy podlega rozpatrzeniu przez komisję prawniczą.

Przed posiedzeniem komisji prawniczej upoważniony dyrektor komórki organizacyjnej Rządowego Centrum Legislacji przygotowuje pismo (według rozdzielnika), w którym określa skład komisji, wskazując ministerstwa i urzędy centralne, których przedstawiciele mają obowiązek wziąć udział w posiedzeniu komisji, oraz termin jej posiedzenia. W uzasadnionych przypadkach upoważniony dyrektor komórki organizacyjnej Rządowego Centrum Legislacji może zapraszać do udziału w posiedzeniu komisji prawniczej przedstawicieli innych urzędów lub instytucji. W zaproszeniu do udziału w pracach komisji prawniczej można wskazać, że tekst projektu ustawy dostępny jest w RPL.

Osoby wyznaczone do składu komisji prawniczej są obowiązane wziąć udział w jej pracach. Zgłoszenie osób do udziału w posiedzeniu komisji prawniczej traktowane jest na równi z upoważnieniem tej osoby do uzgadniania wszelkich zagadnień prawnych, legislacyjnych i redakcyjnych, zarówno tych istniejących przed, jak i powstałych w toku prac komisji. Członkowie komisji prawniczej potwierdzają swoją obecność na posiedzeniu, podpisując się na liście obecności przygotowanej przez przewodniczącego komisji.

Komisja prawnicza ocenia projekt ustawy pod względem prawnym, legislacyjnym i redakcyjnym, w tym pod kątem zgodności projektu ustawy z obowiązującym systemem prawa, zasadami techniki prawodawczej, poprawności językowej oraz uwzględnienia opinii Rady Legislacyjnej.

Zagadnienia prawne, które wyłoniły się podczas prac komisji prawniczej nad projektem ustawy, komisja rozstrzyga w drodze uzgodnienia stanowisk jej członków. W razie nieuzgodnienia rozstrzygnięcia przewodniczący komisji może samodzielnie rozstrzygnąć takie zagadnienia albo poddać je pod głosowanie i rozstrzygnąć z uwzględnieniem opinii większości członków komisji prawniczej.

Wyjątki:

• Zagadnienia prawne dotyczące zgodności projektu ustawy z prawem Unii Europejskiej rozstrzyga, na wniosek przewodniczącego komisji, przedstawiciel urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej (§ 75 ust. 3 Regulaminu).
• Natomiast rozstrzygnięcie wszelkich zagadnień legislacyjnych, które wyłoniły się w trakcie prac komisji prawniczej, należy do kompetencji przewodniczącego (§ 75 ust. 4 Regulaminu).

Z posiedzenia komisji prawniczej przewodniczący sporządza protokół obejmujący jej dotychczasowe ustalenia, które mogą mieć formę opisową lub formę tekstu projektu z naniesionymi poprawkami.

Komisja prawnicza kończy prace nad projektem ustawy, ustalając jej brzmienie pod względem prawnym, legislacyjnym i redakcyjnym.

Następnie organ wnioskujący sporządza tekst projektu ustawy, uwzględniający rozstrzygnięcia dokonane przez komisję prawniczą. Organ wnioskujący zobowiązany jest przesłać ponownie projekt ustawy do Rządowego Centrum Legislacji w celu dokonania weryfikacji co do zgodności projektu ustawy z ustaleniami komisji, jeżeli obowiązek taki wynika z ustaleń komisji.

2. Zwolnienie projektu z obowiązku rozpatrzenia przez komisję prawniczą

W uzasadnionych przypadkach upoważniony dyrektor komórki organizacyjnej Rządowego Centrum Legislacji może zwolnić projekt ustawy z obowiązku rozpatrzenia przez komisję. Zwolnienie może być bezwarunkowe albo z zastrzeżeniem wprowadzenia do projektu określonych poprawek, które najczęściej będą miały charakter redakcyjny.

W przypadku gdy projekt ustawy został zwolniony z obowiązku rozpatrzenia przez komisję prawniczą pod warunkiem wprowadzenia w nim określonych zmian, organ wnioskujący sporządza tekst projektu ustawy uwzględniający te poprawki i na wniosek Prezesa Rządowego Centrum Legislacji, a w praktyce upoważnionego dyrektora komórki organizacyjnej Rządowego Centrum Legislacji, przesyła go ponownie do Rządowego Centrum Legislacji w celu weryfikacji poprawności ich uwzględnienia. 

VI. Udostępnienie dokumentów w RPL

Rządowe Centrum Legislacji udostępnia w RPL projekt ustawy, skierowany z wnioskiem o rozpatrzenie przez komisję prawniczą, wraz z wszelkimi dokumentami dotyczącymi prac nad tym projektem.