Rada Ministrów

Podmiotem uprawnionym do wniesienia projektu ustawy pod obrady Rady Ministrów jest organ wnioskujący, przez który należy rozumieć:

• członka Rady Ministrów,
• Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
• podmiot, który został upoważniony przez Prezesa Rady Ministrów do opracowania lub prowadzenia procesu uzgodnień, konsultacji publicznych i opiniowania lub wnoszenia projektu do rozpatrzenia przez właściwe komitety, Stały Komitet Rady Ministrów, komisję prawniczą i Radę Ministrów. Przykładowy katalog tych podmiotów został szczegółowo opisany przy etapie Opracowanie projektu,
• podmiot, który na podstawie przepisów odrębnych posiada upoważnienie do opracowania, uzgadniania, konsultacji publicznych, opiniowania i wnoszenia projektu do rozpatrzenia przez właściwe komitety, Stały Komitet Rady Ministrów, komisję prawniczą i Radę Ministrów,
• Przewodniczącego Stałego Komitetu Rady Ministrów w przypadku przejęcia przez niego prowadzenia projektu ustawy jako organ wnioskujący (patrz objaśnienia dotyczące etapu Stały Komitet Rady Ministrów).

Organ wnioskujący wnosi projekt ustawy do rozpatrzenia przez Radę Ministrów za pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów, który prowadzi rejestr projektów ustaw wniesionych do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Sekretarz Rady Ministrów przekazuje członkom Rady Ministrów oraz stałym uczestnikom posiedzeń Rady Ministrów i Prezesowi Rządowego Centrum Legislacji wniesiony projekt ustawy nie później niż 7 dni przed dniem posiedzenia, na którym ma on zostać rozpatrzony. W uzasadnionych przypadkach termin ten za zgodą Prezesa Rady Ministrów może zostać skrócony za zgodą Prezesa Rady Ministrów.

W szczególnych przypadkach organ wnioskujący może wnieść autopoprawkę do skierowanego pod obrady Rady Ministrów projektu ustawy. Zalecane jest, aby autopoprawka miała postać propozycji konkretnego brzmienia przepisu ustawy zawartej w piśmie skierowanym do Rady Ministrów. W celu wyraźnego zaznaczenia zakresu autopoprawki nie należy nanosić jej na tekst projektu ustawy. Powyższa reguła nie znajdzie zastosowania w przypadku, gdy zmiany dokonywane w projekcie są znaczne; wówczas organ wnioskujący przedstawia nowy tekst do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Natomiast autopoprawka zgłoszona przez organ wnioskujący w trakcie posiedzenia jest rozpatrywana bezpośrednio na tym posiedzeniu.

• informację o wynikach przeprowadzonych uzgodnień,
• informację o stanowisku organu wnioskującego wobec opinii Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego,
• informację na temat ustaleń właściwych komitetów i Stałego Komitetu Rady Ministrów,
• zmiany projektu ustawy wprowadzone po rozpatrzeniu projektu przez Stały Komitet Rady Ministrów i przyczyny ich wprowadzenia,
• informację o rozpatrzeniu projektu przez komisję prawniczą albo zwolnieniu projektu z obowiązku rozpatrzenia przez komisję prawniczą.

Do wniosku o rozpatrzenie projektu ustawy przez Radę Ministrów dołącza się:

• tekst projektu wraz z uzasadnieniem, w tym OSR,
• protokół rozbieżności, zestawienie nieuwzględnionych uwag oraz raport z konsultacji,
• 3) opinię o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej, jeżeli została przedstawiona i stanowisko organu wnioskującego w przypadku nieuwzględnienia uwag przedstawionych w tej opinii,
• opinię o projekcie ustawy, sporządzoną przez Centrum Analiz Strategicznych,
• opinię Rady Legislacyjnej przy Prezesie Rady Ministrów wraz ze stanowiskiem organu wnioskującego,
• tabelę zgodności, odwróconą tabelę zgodności oraz wyjaśnienie terminu wejścia w życie – w przypadku projektu ustawy mającej na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej,
• jeżeli projekt ustawy przewiduje wydanie aktów wykonawczych – projekty takich aktów o podstawowym znaczeniu dla proponowanej regulacji, a w przypadku projektu ustawy mającej na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej – projekty aktów wykonawczych, których obowiązek wydania przewiduje projekt ustawy,
• zgłoszenia zainteresowania pracami nad projektem wniesione w trybie przepisów o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa,
• opinie, analizy i inne materiały wymagane lub niezbędne ze względu na przedmiot projektu.

Jeżeli wniosek o rozpatrzenie projektu ustawy nie spełnia wymagań formalnych,  Sekretarz Rady Ministrów może wystąpić do organu wnioskującego o usunięcie braków w wyznaczonym terminie. Sekretarz każdorazowo określa termin w zależności od rodzaju uchybień oraz czasu koniecznego do uzupełnienia wniosku. Jeżeli w wyznaczonym terminie organ wnioskujący nie uzupełni braków formalnych wniosku, Sekretarz Rady Ministrów może zwrócić projekt ustawy organowi wnioskującemu.

1. członkowie Rady Ministrów, w tym minister właściwy do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, który przedstawia dodatkowo opinię o zgodności z prawem Unii Europejskiej projektu ustawy mającej na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej,
2. Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
3. Prezes Rządowego Centrum Legislacji.

Powyższy katalog stanowi konsekwencję określenia katalogu podmiotów, z którymi organ wnioskujący jest obowiązany uzgodnić projekt ustawy.
Opinię o zgodności z prawem Unii Europejskiej projektu ustawy mającej na celu wdrożenie prawa Unii Europejskiej zawierającą uwagi do projektu Sekretarz Rady Ministrów przekazuje organowi wnioskującemu, który ma obowiązek przedstawić stanowisko w przypadku nieuwzględnienia uwag przedstawionych w tej opinii.
Uwagi do projektu ustawy należy wnosić za pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów nie później niż do godziny 16.00 dnia poprzedzającego termin posiedzenia Rady Ministrów. W przypadku wyznaczenia posiedzenia w innym dniu niż stały termin posiedzenia Rady Ministrów ustalony przez Prezesa Rady Ministrów powyższą zasadę dotyczącą terminu zgłaszania uwag stosuje się odpowiednio.
Opinię o zgodności projektu z prawem Unii Europejskiej, uwagi zgłoszone do projektu oraz ustosunkowanie się do uwag przekazuje się w postaci elektronicznej na elektroniczną skrzynkę podawczą Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Organ wnioskujący odnosi się do przedstawionych uwag przed posiedzeniem Rady Ministrów za pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów.
Projekt ustawy, do którego zgłoszono uwagi, Sekretarz Rady Ministrów, działający z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów, może przekazać Sekretarzowi Stałego Komitetu Rady Ministrów w celu jego ponownego rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów.

• Rozpatrywanie projektu na posiedzeniu

Rada Ministrów rozpatruje projekt ustawy według porządku obrad, którego projekt przed posiedzeniem ustala Sekretarz Rady Ministrów.

Prace nad konkretnym projektem ustawy na posiedzeniu Rady Ministrów rozpoczyna krótkie zreferowanie meritum rozwiązań zawartych w projekcie. Projekt ustawy referuje Prezes Rady Ministrów lub organ wnioskujący, a w uzasadnionych przypadkach Prezes Rady Ministrów może powierzyć ten obowiązek przedstawicielowi organu wnioskującego.

W trakcie dalszych prac nad projektem ustawy Rada Ministrów rozpatruje:

• rozbieżności stanowisk ujęte w protokole rozbieżności, opracowanym po posiedzeniu Stałego Komitetu Rady Ministrów i zawierającym uwagi, które nie zostały rozstrzygnięte przez ten Komitet (patrz objaśnienia dotyczące etapu Stały Komitet Rady Ministrów),
• uwagi zgłoszone do projektu ustawy w terminie wyznaczonym na ich przedstawienie.

Prezes Rady Ministrów może wyrazić zgodę na rozpatrzenie przez Radę Ministrów uwag zgłoszonych po upływie terminu wyznaczonego na ich przedstawienie oraz zgłoszonych na posiedzeniu Rady Ministrów.

• Rozpatrywanie projektu w trybie obiegowym

Sekretarz Rady Ministrów kierując projekt ustawy do rozpatrzenia przez Radę Ministrów w trybie obiegowym wyznacza termin na zajęcie stanowiska. Wyznaczenie terminu krótszego niż 3 dni od przekazania projektu ustawy jest dopuszczalne wyłącznie w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

• Projekt rozpatrywany na posiedzeniu

W przypadku gdy projekt ustawy został skierowany do rozpatrzenia przez Radę Ministrów na posiedzeniu, prace nad tym projektem mogą zakończyć się:

• przyjęciem projektu ustawy bez zmian,
• przyjęciem projektu ustawy ze zmianami,
• odrzuceniem projektu ustawy,
• podjęciem rozstrzygnięcia o ponownym rozpatrzeniu projektu ustawy po spełnieniu określonych wymogów lub w innym terminie. W takim przypadku Rada Ministrów może w szczególności:
• zobowiązać organ wnioskujący do:
• przeprowadzenia procesu uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania,
• opracowania i wniesienia do rozpatrzenia w określonym terminie nowego tekstu projektu ustawy,
• dokonania w projekcie ustawy niezbędnych zmian i uzupełnień,
• skierować projekt ustawy do:
• rozpatrzenia przez Stały Komitet Rady Ministrów lub inny organ wewnętrzny Rady Ministrów, wskazując termin do zajęcia stanowiska lub zobowiązując Komitet do:
• przeprowadzenia procesu uzgodnień, konsultacji publicznych lub opiniowania,
• opracowania i wniesienia do rozpatrzenia w określonym terminie nowego tekstu projektu ustawy,
• dokonania w projekcie ustawy niezbędnych zmian i uzupełnień,
• zaopiniowania przez Radę Legislacyjną przy Prezesie Rady Ministrów lub wskazany organ wewnętrzny Rady Ministrów.

Jednocześnie z przyjęciem projektu ustawy Rada Ministrów udziela członkowi Rady Ministrów upoważnienia do reprezentowania Rady w toku prac parlamentarnych. Jeżeli Rada Ministrów upoważni Prezesa Rady Ministrów, może on upoważnić do reprezentowania Rządu inne podmioty, np. Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów czy Prezesa Rządowego Centrum Legislacji.

• Projekt rozpatrywany w trybie obiegowym>

Projekt ustawy, wobec którego została podjęta decyzja, że będzie rozpatrywany w trybie obiegowym, uważa się za przyjęty, jeżeli:

• w wyznaczonym terminie nie zgłoszono do niego uwag,
• zgłoszone uwagi zostały uwzględnione przez organ wnioskujący,
• zgłoszone uwagi zostały wyjaśnione przez organ wnioskujący, a wyjaśnienia te zostały przyjęte przez podmiot zgłaszający.

Tym samym nieuwzględnienie lub niewyjaśnienie uwag zgłoszonych do projektu ustawy, a także nieprzyjęcie wyjaśnień skutkuje przerwaniem trybu obiegowego i koniecznością rozpatrzenia projektu w trybie zwykłym, tj. na posiedzeniu Rady Ministrów. W tym miejscu zauważenia wymaga, że zgłoszenie uwag o charakterze legislacyjnym lub redakcyjnym nie przerywa procedury przyjęcia projektu ustawy w trybie obiegowym. Jak bowiem wskazano wyżej, Rada Ministrów nie rozpatruje uwag tego typu, tylko przekazuje je, za pośrednictwem Sekretarza Rady Ministrów, Rządowemu Centrum Legislacji lub właściwej komórce organizacyjnej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Sekretarz Rady Ministrów na najbliższym posiedzeniu Rady Ministrów informuje członków Rady Ministrów o przyjęciu danego projektu ustawy w trybie obiegowym. Wszystkie projekty ustaw przyjęte w tym trybie są umieszczane w rejestrze prowadzonym przez Sekretarza Rady Ministrów.

Niezależnie od trybu przyjęcia projektu ustawy Sekretarz Rady Ministrów powierza sporządzenie jego tekstu ostatecznego zgodnego z rozstrzygnięciami Rady Ministrów:

• Rządowemu Centrum Legislacji w uzgodnieniu z właściwą komórką organizacyjną Kancelarii Prezesa Rady Ministrów,
• organowi wnioskującemu lub innemu organowi w uzgodnieniu z Rządowym Centrum Legislacji i właściwą komórką organizacyjną Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Wybranie podmiotu właściwego do sporządzenia tekstu ostatecznego projektu ustawy jest uzależnione od charakteru i rodzaju zmian, które należy wprowadzić do projektu po jego przyjęciu przez Radę Ministrów.
Sekretarz Rady Ministrów może zarządzić przedstawienie tekstu ostatecznego projektu ustawy członkom Rady Ministrów w celu potwierdzenia, w wyznaczonym terminie nie dłuższym niż 3 dni od dnia udostępnienia tego tekstu, dokonanych po posiedzeniu Rady Ministrów dodatkowych uzgodnień projektu ustawy lub brzmienia przepisów, których ostateczną redakcję Sekretarz Rady Ministrów powierzył podmiotom odpowiedzialnym za sporządzenie tekstu ostatecznego. W przypadku braku potwierdzenia ze strony członków Rady Ministrów projekt ustawy może zostać skierowany ponownie do rozpatrzenia przez Radę Ministrów. Omówionego etapu nie należy jednak utożsamiać z przyjęciem projektu ustawy w trybie obiegowym.

Zazwyczaj rozstrzygnięcia Rady Ministrów odnośnie do danego projektu ustawy mają charakter ostateczny. Jednakże Prezes Rady Ministrów może z własnej inicjatywy albo na wniosek organu wnioskującego zarządzić ponowne rozpatrzenie projektu ustawy przez Radę Ministrów (reasumpcja). Dzieje się tak najczęściej w sytuacji, gdy Rada Ministrów przyjęła już projekt ustawy, ale nie skierowała go jeszcze do Sejmu, a w okresie tym nastąpiła taka zmiana stanu faktycznego lub prawnego, która uzasadnia ponowne rozpatrzenie takiego projektu przez Radę Ministrów.

Natomiast w przypadku, gdy po przyjęciu projektu ustawy i skierowaniu go do Sejmu wystąpią okoliczności uzasadniające zmianę treści projektu, organ wnioskujący, do czasu rozpoczęcia pierwszego czytania, może wnieść autopoprawkę do przedłożonego projektu albo w trakcie drugiego czytania zgłosić stosowną poprawkę.

Jeżeli projekt ustawy podlega notyfikacji, zgodnie z przepisami dotyczącymi funkcjonowania krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych, wówczas członek Rady Ministrów, po przyjęciu projektu ustawy przez Radę Ministrów, zobowiązany jest do jego przekazania koordynatorowi krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych (minister właściwy ds. gospodarki) w celu notyfikacji. Projekt ustawy do koordynatora krajowego systemu notyfikacji norm i aktów prawnych kieruje zawsze minister właściwy działowo ze względu na przedmiot projektowanej regulacji.

Po dokonaniu notyfikacji minister właściwy działowo informuje właściwe organy Sejmu i Senatu oraz Sekretarza Rady Ministrów i ministra właściwego do spraw członkostwa Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej o wynikach notyfikacji.

W tym miejscu warto także zaznaczyć, że obowiązujące przepisy prawa, obok notyfikacji technicznej, przewidują również inne rodzaje notyfikacji. Mianowicie przepisy ustawy z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej (Dz. U. z 2020 r. poz. 708) określają kompetencje Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zakresie opiniowania i notyfikowania Komisji Europejskiej projektów przewidujących pomoc publiczną. Prezes UOKiK, jako organ właściwy w zakresie notyfikacji wskazanych projektów, dodatkowo reprezentuje rząd polski w postępowaniu przed Komisją Europejską i sądami europejskimi oraz monitoruje pomoc publiczną udzielaną polskim podmiotom.

Przywołana ustawa z dnia 30 kwietnia 2004 r. o postępowaniu w sprawach dotyczących pomocy publicznej przewiduje również odmienny rodzaj notyfikacji, a mianowicie notyfikację pomocy publicznej w rolnictwie i rybołówstwie. Za proces notyfikacji tego rodzaju pomocy publicznej odpowiedzialny jest minister właściwy ds. rolnictwa, którego kompetencje również zostały określone w przedmiotowej ustawie.

Kolejnym rodzajem notyfikacji jest notyfikacja przepisów krajowych związanych z kompetencjami Europejskiego Banku Centralnego. Zgodnie bowiem z decyzją Rady 98/415/WE z dnia 29 czerwca 1998 r. w sprawie konsultacji Europejskiego Banku Centralnego udzielanych władzom krajowym w sprawie projektów przepisów prawnych (Dz. Urz. UE L 189 z 03.07.1998, str. 42; Dz. Urz. UE Polskie wydanie specjalne t. 01, rozdz. 1, str. 446) władze państw członkowskich powinny zasięgać opinii EBC w sprawie każdego projektu przepisu prawnego w dziedzinach podlegających jego kompetencji, zgodnie z Traktatem, szczególnie odnośnie do spraw walutowych, środków płatności, krajowych banków centralnych, gromadzenia, tworzenia i upowszechniania systemów walutowych, finansowych, bankowych, płatności oraz statystyk bilansów płatniczych, systemów płatności i rozliczeń oraz zasad mających zastosowanie do instytucji finansowych, w zakresie, w jakim wywierają istotny wpływ na stabilność instytucji finansowych i rynków.

Sekretarz Rady Ministrów udostępnia w RPL wszelkie dokumenty dotyczące prac nad projektem ustawy, w szczególności:

• wniosek o rozpatrzenie projektu ustawy wraz z projektem ustawy, uzasadnieniem i OSR oraz innymi dokumentami dołączonymi do wniosku,
• uwagi zgłoszone do projektu,
• ustosunkowanie się organu wnioskującego do zgłoszonych uwag,
• wyciąg z protokołu ustaleń Rady Ministrów.